W tym roku taki widok bardzo często spotykany jest na działkach w ROD, w ogródkach przydomowych i sadach. Brunatna zgnilizna drzew pestkowych i ziarnkowych zwana inaczej moniliozą zaatakowała prawie wszystkie drzewka owocowe. Jest to choroba występująca w tym roku masowo na wiśni, czereśni, śliwie, moreli, nektarynie, brzoskwini, jabłoni oraz gruszy. Monilioza jest bardzo powszechnie występującą chorobą, potrafi być przyczyną zniszczenia całego plonu w wielu działkach (dorobku działkowców) oraz sadach.
Grzyby z rodzaju Monilinia (M. laxa, M. fructigena, M. fructicola), który wywołuje brunatną zgniliznę drzew pestkowych i ziarnkowych. Atakuje różne części rośliny: pędy, kwiaty i owoce.
Warunki sprzyjające rozwojowi i wpływające na wzrost szkodliwości
W rozprzestrzenianiu i rozwijaniu się patogenu sprzyja wysoka wilgotność powietrza, łagodna zima, pozostawione na drzewie zmumifikowane owoce oraz te, które nie zostały osunięte z trawnika. Przenosi się za pomocą rozpryskiwanych kropel deszczu, za pomocą prądów powietrza. Efekt działania choroby widać przede wszystkim podczas dojrzewania owoców, patogen może z zalążni przerosnąć dalej do pędu i tam rozwijać się w drewnie powodując z czasem jego nekrozę. Do silnych infekcji dochodzi po deszczach, które są poprzedzone okresem suszy. Nagłe i nadmierne uwodnienie tkanek owoców przyczynia się do pękania tworząc rany do których patogen szybko atakuje. Mechaniczne uszkodzenia owoców, np. przez owady, ptaki, obecność licznych, porażonych pędów wpływa na rozwój patogenu.
Szkodliwość
Porażone tkanki bardzo szybko gniją, pojawiają się popielatoszare naloty. Podczas gdy wilgotność powietrza maleje, zgnilizna zmienia charakter na suchą zgniliznę. Tkanki zmieniają swój wygląd: marszczą się, zasychają, owoce przybierają formę mumii. Wyschnięte mumie pozostają na drzewie do momentu strącenia przez silne wiatry.
Jak pozbyć się brunatnej zgnilizny drzew pestkowych i ziarnkowych z ogrodu?
Należy już dziś zastanowić się jakim sposobem zwalczyć tę chorobę. Co zrobić ze zgniłymi owocami? Co zrobić aby ograniczyć do minimum występowanie tej choroby w przyszłym roku?
- usuwanie porażonych pędów i niszczenie ich lub zakopywanie owoców (w doły na głębokość 50 cm)
- prześwietlanie zbyt zagęszczonych koron (sierpień – to najlepszy moment na cięcie wiśni, czereśni, brzoskwini, moreli, śliwy, nektaryny)
- usuwać mumie z drzew i zbierać te które leżą pod drzewami
- ochrona chemiczna (niektórzy działkowcy jej nie popierają) – stosując te zabiegi należy bezwzględnie przestrzegać okresu karencji i prewencji:
1. faza różowego pąka – np. Score 250 EC
2. okres kwitnienia – Miedzian Extra 350 SC, Score 250 EC, Topsin M 500 SC
3. 4 tygodnie przed zbiorem – Miedzian, Topsin M 500 SC - ochrona niechemiczna:
1. faza różowego pąka – opryskiwanie wyciągiem z krwawnika lub odwarem ze skrzypu polnego
2. okres kwitnienia – wyciąg ze skrzypu polnego, z liści chrzanu
Warunki utrudniające rozwój lub wpływające na spadek szkodliwości to: słoneczna i sucha pogoda w okresie poprzedzającym kwitnienie oraz w czasie kwitnienia drzew
Są to zasady ogólnie przyjęte, należy wprowadzić je do kalendarza prac na działce. Najlepiej stosować ochronę chemiczną i niechemiczną naprzemiennie.
Ponieważ jest to choroba powszechna, bardzo uciążliwa i odporna na wszelkiego rodzaju zabiegi, należy w szczegółach zapoznać się z cyklem rozwoju oraz metodami walki. Będzie to jeden z wielu tematów poruszonych na spotkaniach i szkoleniach ze Społeczną Służbą Instruktorską (SSI) w Okręgu Zielonogórskim.
instruktor ds. ogrodniczych
Dorota Mierzejewska