W dniu 25.10.2018 r. Krajowy Zarząd PZD wystąpił do Ministra Środowiska w sprawie wycinki drzew ozdobnych z działek i z terenów ogólnych ROD.
W ww. piśmie wskazał, że obecnie działkowcy oraz PZD korzystają ze zwolnienia z obowiązku uzyskiwania zezwoleń na wycinkę drzew w ograniczonym zakresie. Mają bowiem prawo wycinać bez zezwolenia tylko drzewa owocowe, krzewy rosnące w skupisku o pow. do 25 m2 oraz drzewa, których obwód na wysokości 5 cm nie jest większy niż: 80 cm – w odniesieniu do topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego, 65 cm – w odniesieniu do kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego, 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew. W odniesieniu do innych drzew (w tym ozdobnych), działkowcy i PZD muszą występować do właściwych organów z wnioskami o wydanie decyzji zezwalającej na wycinkę.
KZ PZD uznał, że ww. zwolnienia są niewystarczające dla prawidłowego funkcjonowania i rozwoju ROD. Obecne usytuowanie wielu drzew, powoduje bowiem wiele problemów w korzystaniu i zagospodarowywaniu działek, zaś procedura związana z ich wycinką – sformalizowana i czasochłonna – utrudnia lub wręcz blokuje prowadzenie na działkach upraw ogrodniczych.
Ponadto, niezrozumiałe jest obciążanie działkowców ww. obowiązkiem, podczas gdy inne osoby fizyczne, będące właścicielami gruntów, które chcą wyciąć drzewa w celach niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – nie muszą występować o zezwolenie na wycinkę (muszą tylko dokonać zgłoszenia). Mimo że ich sytuacja prawna jest bardzo podobna do działkowców, różni ich tylko tytuł prawny do gruntu.
Podkreślono również, że grunty ogrodów to w większości grunty rolne, a ich wycinka służy m.in. „przywróceniu gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego”. Wobec czego – tak jak to słusznie zauważył Urząd Miasta w Jeleniej Górze – powinna korzystać ze zwolnienia z obowiązku uzyskiwania zezwolenia na wycinkę.
Biorąc powyższe pod uwagę, KZ PZD zwrócił do MŚ o zainicjowanie zmian w ustawie o ochronie przyrody, która reguluje wycinkę drzew i wprowadzenie generalnego zwolnienia działkowców i PZD z obowiązku występowania o zezwolenie na usuwanie drzew z terenów działek i ROD.
W dniu 4.02.2019 r. MŚ udzielił odpowiedzi na ww. pismo KR PZD, w której nie podzielił ww. argumentacji PZD. Nie zgodził się m.in. z tym, że procedura związana z uzyskiwaniem zezwolenia na wycinkę drzew lub krzewów jest sformalizowana i czasochłonna. Uznał, że czas rozpatrzenia danej sprawy wynika przede wszystkim z zapisów ustawy o ochronie przyrody, stopnia jej skomplikowania oraz kompletności złożonego wniosku.
Wskazał również, że rozszerzenie możliwości dokonywania przez PZD i działkowców ewentualnego zgłoszenia wycinki (zamiast składania wniosków o zezwolenie) „nie byłoby korzystne dla ochrony przyrody”. Natomiast potraktowanie ROD jako gruntów rolnych jest „błędne”. Dlatego też, do wycinki drzew i krzewów na terenie ROD nie może mieć zastosowanie zwolnienie, z którego korzystają zadrzewienia na gruntach rolnych, gdy ich wycinka służy „przywróceniu gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego”.
Tym samym, Ministerstwo Środowiska oddaliło wniosek PZD o zwolnienie Związku i działkowców z konieczności występowania z wnioskami o wydanie zezwoleń na wycinkę drzew i krzewów ozdobnych.
Związek nie podziela ww. argumentacji Ministerstwa Środowiska w tej sprawie. W szczególności, mając bogate doświadczenie z zakresu postępowań administracyjnych związanych z zezwoleniami na wycinkę drzew na terenie ROD i dzialek nie zgadza się z MŚ, że „niezasadne jest określenie (przez PZD) całej procedury (związanej z uzyskaniem zezwolenia) jako sformalizowanej i czasochłonnej”. Analizując już same przepisy ustawy o ochronie przyrody można zauważyć, że aby wyciąć drzewo lub krzew należy złożyć szereg dokumentów w celu uzyskania zezwolenia na wycinkę. Ponadto, sprawę komplikują różne procedury wydawania decyzji, które różnią się w zaleśności od danego miasta/gminy.
Jeżeli chodzi o przepisy prawne, to w celu uzyskania decyzji zezwalającej na wycinkę drzew, należy złożyć do odpowiedniego organu wniosek, o którym mowa w art. 83 b ustawy o ochronie przyrody i załączyć odpowiednie dokumenty. W przypadku ogrodów i działek wniosek o wycinkę drzewa lub krzewu będzie musiał zawierać (najczęściej):
1) imię, nazwisko i adres (w przypadku działkowców) albo nazwę i siedzibę (w przypadku zarządu ROD),
2) oświadczenie wnioskodawcy o posiadanym tytule prawnym władania nieruchomością,
3) zgodę właściciela nieruchomości na wycinkę drzew lub krzewów (w tym zakresie praktyka jest różna),
4) nazwę gatunku drzewa lub krzewu;
5) obwód pnia drzewa mierzony na wysokości 130 cm, a w przypadku gdy na tej wysokości drzewo:
a) posiada kilka pni – obwód każdego z tych pni,
b) nie posiada pnia – obwód pnia bezpośrednio poniżej korony drzewa;
6) wielkość powierzchni, z której zostanie usunięty krzew;
7) miejsce, przyczynę, termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu, oraz wskazanie czy usunięcie wynika z celu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej;
8) rysunek, mapę określające usytuowanie drzewa lub krzewu.
Po wpłynięciu wniosku, właściwy organ wszczyna postępowanie w sprawie zezwolenia na wycinkę drzew i ustala strony postępowania, a następnie wysyła do nich zawiadomienie o wszczęciu postępowania. W praktyce, stronami postępowania będą najczęściej: właściciel nieruchomości, współwłaściciele nieruchomości, użytkownicy wieczyści.
Po wszczęciu postępowania, organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu dokonuje oględzin w zakresie występowania w ich obrębie gatunków chronionych. W szczególności, urzędnik organu sprawdzi, czy usunięcie drzewa lub krzewu nie naruszy zakazów obowiązujących w stosunku do chronionych gatunków roślin, zwierząt lub grzybów np. czy nie zostanie zniszczone gniazdo ptaków. W przypadku stwierdzenia, że usunięcie drzewa lub krzewu spowoduje naruszenie zakazów w stosunku do gatunków chronionych, postępowanie zawiesza się do czasu przedłożenia zezwolenia na czynności podlegające zakazom w stosunku do tych gatunków (zezwolenie takie wydaje Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, regionalny dyrektor ochrony środowiska lub Minister Środowiska, na podstawie wniosku spełniające kryteria określone w art. 56 ustawy o ochronie przyrody). Wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu może być uzależnione od określonych przez organ nasadzeń zastępczych lub przesadzenia tego drzewa lub krzewu (art. 83 c ust. 1-3 ustawy o ochronie przyrody).
Jeśli usunięcie drzewa lub krzewu jest uzasadnione, urząd wydaje decyzję zezwalającą na usunięcie drzewa lub krzewu. W zezwoleniu urząd określi m.in.: nazwę gatunku drzewa lub krzewu, które można usunąć, obwód pnia drzewa oraz termin usunięcia. Ponadto, urząd określi wysokość opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu, chyba że zachodzą przesłanki zwolnienia z ww. opłaty. Urząd może nakazać w zezwoleniu, aby działkowiec lub zarząd ROD przesadził drzewa lub krzewy lub nasadził nowe. Oczywiście, w takim przypadku, urząd weźmie pod uwagę, czy jest na to odpowiednie miejsce. Urząd może wskazać też dodatkowo warunki techniczne sadzenia lub przesadzenia drzewa lub krzewu (art. 83 d ustawy o ochronie przyrody).
Powyższe potwierdza, że uzyskanie zezwolenia na wycinkę drzew i krzewów – wbrew twierdzeniom resortu Środowiska – jest bardzo pracochłonne i długotrwałe, co utrudnia lub wręcz blokuje prowadzenie na działkach upraw ogrodniczych, które stanowią jedną z podstawowych funkcji ROD i działek. Krajowa Rada PZD będzie zatem dalej monitorować ewentualne prace dotyczące zmiany ustawy o ochronie przyrody i zgłaszać postulaty, mające na celu zabepieczenie prawidłowego funkcjonowania ROD oraz prawnie uzasadnionych interesów działkowców.
Krajowy Zarząd PZD
Warszawa, dnia 7 marca 2019 r.